Historia i opis parku

Cieplice leżą u stóp Karkonoszy, między dwoma rzekami- Kamienną i Wrzosówką i dziś są dzielnicą Jeleniej Góry. Według legendy, lecznicze źródła Cieplic zostały odkryte w 1175 roku przez księcia Bolesława Wysokiego, który w czasie polowania zapuścił się w odludny las w pogoni za ranionym jeleniem i znalazł go moczącego ranę w leczniczej wodzie. Pierwsza informacja historyczna pochodzi z roku 1281, kiedy książę Bernard Lwówecki przekazał joannitom ze Strzegomia „gorące źródło” wraz z 250 łanami ziemi. Już wtedy poznano lecznicze właściwości wód, gdyż zakon słynął z prowadzonych szpitali i opieki nad chorymi. Około 1288 powstały prawdopodobnie pierwsze zabudowania dla kuracjuszy. W 1381 roku miejscowość została kupiona przez przez rycerza Gotsche Schoff, protoplastę rodu Schaffgotschów. Sprowadził on czterech mnichów z klasztoru w Krzeszowie.  Aż do roku 1810 losy uzdrowiska były związane z dwoma właścicielami- rodem Schaffgotschów i krzeszowskimi cystersami. Wkrótce miejscowość cieszyła się ogromną popularnością. Park zdrojowy w Cieplicach odwiedzali na przestrzeni lat znamienici goście, wśród których znaleźli się między innymi: królowa Maria Sobieska, Hugon Kołłątaj czy księżna Izabela Czartoryska. 

Rodzina Schaffgotsch wzniosła w XVI wieku na terenie majątku renesansowy dwór, przy którym, wkrótce, zaczęto kształtować ogród. Rezydencja spłonęła w 1777 roku i na jej miejscu powstał w latach 1784-1788 późnobarokowy budynek pałacowy, zachowany do dziś. Właścicielem był wówczas Johann Nepomucen von Schaffgotsch.

Za pałacem rozciąga się rozległy park- obecnie pełniący funkcję parku zdrojowego. Kompleks został założony na bazie ogrodu- warzywniaka w 1713 roku. Po zbudowaniu nowego pałacu rozszerzono także założenie parkowe. W 1796 wytyczono główną aleję wysadzaną włoskimi topolami, która przetrwała do dzisiaj. Sukcesywnie, park przechodził dalsze modernizacje: jego obszar powiększono na wschód, wybudowano bramę wjazdową dla pojazdów konnych prowadzącą na promenadę, a także wytyczono aleje łączące założenie barokowe z tak zwaną Galerią- klasycystycznym budynkiem z końca XVIII wieku, wzorowanym na słynnej Villi Rotonda Andrea Palladio. W 1819 roku najbliższe otoczenie rezydencji przekształcono w ogród w stylu francuskim, by w drugiej połowie XIX wieku założenie parkowe przebudowano w stylu romantycznego ogrodu angielskiego, z kępami drzew i polanami, z których roztacza się malowniczy widok na szczyt Śnieżki. Do dzisiaj zachwycają rozległe polany i osie widokowe skierowane na Karkonosze. Hrabia Schaffgotsch zapragnął, by park służył również kuracjuszom przebywającym na terenie tego znanego w całej Europie uzdrowiska. Park został podzielony na część pałacową, przeznaczoną tylko do użytku lokatorów rezydencji, oraz zdrojową, dostępną dla wszystkich.

W 1889 roku park powiększono w kierunku południowym i zachodnim, co sprawiło, że promenada – dotychczasowa zachodnia granica terenu – stała się osią kompozycyjną.
Charakterystyczne dla parku są XIX-wieczne pawilony zdrojowe, takie jak Dom Zdrojowy, a także Teatr Zdrojowy projektu Alberta Tollberga, wzorowany na berlińskim teatrze Schinkla.

W latach 20. i 30. XX w. Odbudowano siedemnastowieczną pływalnię.

Pałac był w posiadaniu Schaffgotschów do 1945 roku. Obecnie ma w nim swoją siedzibę filia Politechniki Wrocławskiej. Do dziś budynek teatru i dom uzdrowiskowy Edward pełnią swoją funkcję, a niedawno zrewitalizowany park służy w celach wypoczynkowych kuracjuszom, turystom i mieszkańcom miasta. 

Mówiąc o Parku Zdrojowym wspomnieć należy też o przylegającym do niego Parku Norweskim. Założony on został przez Eugena Füllnera, właściciela fabryki maszyn papierniczych. Szczególną atrakcją parku jest drewniany dom w stylu norweskim, wybudowany w 1909 roku na wzór restauracji Frognerseteren w Oslo. Dziś w jego wnętrzach prezentowane są zbiory Muzeum Przyrodniczego.