Historia i opis

We wschodniej części Cunewalde, najdłuższej wsi Niemiec, która rozciąga się wzdłuż jednej ulicy, znajduje się park przypałacowy, zwany też parkiem Polenza. Malownicze ścieżki wiodą przez park krajobrazowy z licznym stawami, w którym znajdują się m. in. ruiny warownii z przełomu XII/ XIII w. Wraz  z okolicznymi zabudowaniami służyła ona mieszkańcom jako schronienie w czasie wojen i zagrożeń.

Dawniej stał tu kompleks gospodarczy chroniony fosą i mostem zwodzonym. Carl Gottlob von Ziegler i Klipphausen zlecił przebudowę domu mieszkalnego w pałacyk oraz budowę dwułukowego mostu, który prowadził do zasadzonej przed rokiem 1700 „trzypiętrowej lipy”, której dolna część opierała się na kamiennych kolumnach. Ok. roku 1780 warownia uległa zniszczeniu. Jedynie północna część wałów obronnych do dzisiaj uzytkowana jest jako „promenada”. Od tego miejsca biegła dróżka prowadząca w kierunku „wybiegu” parkowego, znajdującego się na terenie dzisiejszego „Małego Ogrodu”. W jego obrębie mieściła sie również pustelnia, która służyła jako miejsce karmienia bażantów.

Już w 1790 r. przed dworem od strony południowej powstał niewielki ogród ze stawem, a na terenie posiadłości - Ogród Przyjemności z altaną. W roku 1798 właściciel zlecił również założenie stawu pałacowego oraz młynu. Pod panowaniem szambelana saksońskiego i rządcy klasztoru St. Marienthal, Juliusa Curta von Polenz, dawny pałac przebudowano w 1855 r. w stylu neogotyckim. Południowemu ogrodowi nadano formę „niskiego ogrodu”, wzbogaconego zadaszonymi miejscami do siedzenia, fontannami oraz wartościowymi zadrzewieniami, a od roku 1870 również stawem łabędzim.

Po wielkim pożarze w 1877 roku w północno-wschodniej części pałacu powstał dwór, a na miejscu dawnej rezydencji, znajdującego się w północno zachodniej części założenia, utworzono park, zgodnie z projektem radcy dworu i saksońsko-królewskiego dyrektora ogrodów J. C. Friedricha Bouché. Około roku 1800, prawdopodobnie przy udziale dreźnieńskiego ogrodnika miejskiego Degenhardta, powstał ogród krajobrazowy z rozgałęzionym systemem ścieżek, drzewami ozdobnymi, dekoracyjnymi kwietnikami oraz miejscami do siedzenia. Do kompozycji włączono „niski ogród” oraz okopy wraz wiekowymi dębami, a także uzupełniono ją o dwa nowe stawy, które służyły do hodowli ryb, m.in.  pstrągów. Rodzimy drzewostan leśny stanowił tło dla szczególnych okazów, sprowadzonych przez specjalnych dostawców. Łąki, znajdujące się pomiędzy parkiem a wybiegiem zostały obsadzone, aby połaczyć strukturę parku z otaczajacym krajobrazem. Warta uwagi jest uprawa modnych w tamtych czasach gatunków rododendronów oraz licznych drzew owocowych zasadzonych w pobliżu pałacu. W 1894 r. po śmierci właściciela majatek przejął jego syn Wilhelm von Polenz (1861-1903), zaprzyjaźniony m. in. z Zolą, Tołstojem, Hauptmanem, zwolennik naturalizmu i autor krytukujących dzieł. Od 1909 pisarza upamiętniał pomnik z płaskorzeźbą z brązu, autorstwa rzeźbiarza z Drezna - A. Kramera.

Po wojnie zaniedbano park: poprzez zburzenie pałacu w latach 1948/ 49 kompozycja założenia utraciła punkt odniesienia. Około roku 1960 część wysp poświęcono na budowę stajni. Fekalia, które dostały się bezpośrednio do stawów parkowych, zanieczyściły naturalne zasoby i spowodowały, że wartościowe krzewy m. in. surmia bignoniowa czy hortensja bukietowa zniknęły. Również „trzypiętorwa lipa” została złamana przez wiatr w grudniu 1991 roku. Od roku 1986 parkiem zajmują się wolontariusze, a po przemianach politycznych w latach 1992-1996 podjęto działania w celu odzyskania dawnej wartości i pielęgnacji założenia - m. in. przy lodowni, moście łukowym oraz północnej stronie murów pałacowych. Na miejscu słynnej lipy ponownie zasadzono drzewo, stajnie zostały rozebrane, a od roku 2000 ma tu swoją siedzibę wraz z strzelnicą ziemną związek strzelecki.